Mitologia Wiki
Advertisement

Beowulf – epicki poemat heroiczny nieznanego autora, będący jednym z najstarszych dzieł literatury staroangielskiej. W formie ustnej istniał już prawdopodobnie od ok. VIII wieku. Około roku 1000 poemat został spisany w dialekcie zachodniosaskim języka staroangielskiego, prawdopodobnie przez dwóch skrybów.

Beowulf

Pierwsza strona oryginalnego poematu

Poemat liczy 3182 wersy, napisany jest systemem aliteracyjnym, a jego rękopis znajduje się w Bibliotece Brytyjskiej.

Autorem pierwszego przekładu Beowulfa na język nowożytny (duński) był Mikołaj Grundtvig.

Inspirację z Beowulfa czerpał Tolkien przy tworzeniu Władcy Pierścieni.

Treśċ[]

Beowulf opisuje legendarne pradzieje Skandynawii – Danii i Szwecji i jej mitycznych bohaterów, w VI w. lecz wspomina też postaci rzeczywiste i wydarzenia, które zapewne miały miejsce.

Beowulf

Beowulf wyrywający ramię Grendela

Dzieli się na dwie części:


Część I - Tytułowy bohater utworu, Beowulf po przybyciu na zamek króla Duńczyków Hrodgara (Heorot) zabija pustoszącego okolicę straszliwego potwora – Grendela(wyrywając jedno z jego ramion), a następnie pokonuje jego matkę-smoczycę żyjącą w podmorskiej jaskini.


Część II - Dowiadujemy się w skrócie, że Beowulf po powrocie do domu (Gautlandii) został królem i szczęśliwie rządził swym ludem Geatów przez pięćdziesiąt lat, do czasu aż pewien chłop zabierając z jaskini złoty przedmiot przez przypadek obudził smoka, który zaczął niszczyć wszystko na swej drodze. Beowulf pokonał potwora, ale zmarł na skutek odniesionych w walce ran.

Beowulfdrag

Beowulf uśmiercający smoka

Utwór kończy się opisem pogrzebu bohatera wykazującego wiele podobieństw do pochówku Attyli przedstawionego przez gockiego historyka Jordanesa w jego dziele "O pochodzeniu i czynach Gotów" (org. Gethica)

Znaczenie tytułu[]

Poemat nie ma wyraźnego tytułu; ten pod którym go dzisiaj znamy został przyjęty umownie przez badaczy dziewiętnastowiecznych. Analogicznym przypadkiem jest nazwisko autora pierwszej polskiej kroniki - Gall Anonim.

Etymologia słowa Beowulf jest sporna. Najbardziej znana teoria tłumaczy to jako "pszczeli wilk" (wilk na pszczoły, pożeracz pszczół) co jest eufemistycznym określeniem niedźwiedzia i ma symbolizować nadnaturalną siłę i odwagę bohatera. Według drugiej teorii to przekształcone słowo Beadowulf tj. "wilk wojny", a jeszcze inni łączą to ze słowem beow oznaczającego "jęczmień".

Powszechnym wariantem wymowy słowa Bēowulf w języku angielskim jest obecnie /ˈbeɪ.ɵwʊlf/. W staroangielskim "ēo" w Bēowulf było dyftongiem, a samo słowo brzmiało [ˈbeːo̯wʊlf].

Ślady wierzeń germańskich w utworze[]

  • Naszyjnik "..z narodu Brisingów.." jaki otrzymał Beowulf jako nagrodę za zabicie Grendela od żony króla Hrothgara - Walto, jest porównywalny z tym, jaki nosiła bogini Freja. Przekazał go potem swemu wujowi Higlakowi (Hygelak), królowi Geatów, zanim ten wyprawił się na Franków.
  • Opiewany w pieśni przez barda duńskiego Zygmunt (syn Welsa) zabił smoka, a według innych skandynawskich przekazów smokobójcą był jego syn - Zygfryd.
  • Smok, którego zabija Beowulf, kojarzy się z Fafnirem.
  • Hełmy wojów Beowulfa zwieńczone są wizerunkiem dzika, zwierzęcia poświęconego bogowi Frejrowi.
  • Beowulf mówi o swej zbroi "dzieło Welanda". Weland to imię anglosaskiego boga-kowala i złotnika.
Advertisement